An toàn điện trong công nghiệp là yếu tố quan trọng nhằm bảo vệ tính mạng con người, hạn chế sự cố, nâng cao hiệu suất làm việc và đảm bảo tuổi thọ cho hệ thống điện. Dưới đây là những biện pháp an toàn quan trọng cần lưu ý khi sử dụng điện trong môi trường công nghiệp.

1. Lắp đặt thiết bị đóng ngắt điện theo đúng cách

Thiết bị đóng ngắt điện như cầu dao, aptomat, khởi động từ,… có nhiệm vụ bảo vệ hệ thống điện khi xảy ra sự cố quá tải, chập điện hoặc rò rỉ. Khi lắp đặt, cần đảm bảo:

• Chọn đúng loại thiết bị: Cầu dao, aptomat phải có công suất phù hợp với tải sử dụng, đảm bảo khả năng ngắt điện kịp thời khi xảy ra sự cố.
• Đúng sơ đồ kỹ thuật: Các thiết bị đóng ngắt phải được bố trí hợp lý theo bản vẽ thiết kế, đúng thông số kỹ thuật.
• Đấu nối chắc chắn, đúng kỹ thuật: Tránh đấu nhầm pha, đấu lỏng gây phát nhiệt và nguy cơ cháy nổ.
• Có hộp bảo vệ: Các thiết bị đóng cắt cần được đặt trong tủ điện hoặc hộp bảo vệ để tránh tiếp xúc trực tiếp gây nguy hiểm.

 

2. Sử dụng các thiết bị đóng ngắt điện phù hợp

Lựa chọn thiết bị đóng ngắt điện phù hợp giúp bảo vệ hệ thống điện và đảm bảo an toàn khi vận hành:

Một số loại thiết bị cần được sử dụng đúng mục đích:

• MCB (Miniature Circuit Breaker): Dùng để bảo vệ quá tải và ngắn mạch cho các thiết bị có công suất nhỏ.
• MCCB (Molded Case Circuit Breaker): Dùng cho các tải điện lớn hơn, có thể chịu dòng cắt cao.
• ELCB/RCCB (Earth Leakage Circuit Breaker): Dùng để phát hiện dòng rò, bảo vệ con người khỏi nguy cơ bị điện giật.
• Contactor và Relay nhiệt: Được sử dụng trong hệ thống điều khiển động cơ để tránh quá tải và chập cháy.

 

3. Chọn vị trí lắp đặt cầu dao, cầu chì, công tắc, ổ điện an toàn

- Lắp đặt ở vị trí dễ thao tác nhưng không dễ chạm vào: Tránh đặt công tắc, ổ cắm ở nơi quá thấp hoặc gần khu vực dễ bị va chạm.

- Có hộp bảo vệ: Các ổ điện công nghiệp cần có nắp đậy chống nước, chống bụi để bảo vệ khỏi tác nhân bên ngoài.

- Ổ điện cần lắp ở nơi khô ráo, tránh nước và hóa chất ăn mòn.

- Cầu chì phải được đặt trong hộp bảo vệ, không để lộ dây điện gây nguy hiểm.

 

4. Giữ khoảng cách với nguồn điện

Trong môi trường sản xuất công nghiệp, người lao động cần tuân thủ khoảng cách an toàn với các thiết bị và hệ thống điện cao áp:

• Điện áp từ 2kV – 15kV: Khoảng cách tối thiểu 0.7m
• Điện áp từ 15kV – 35kV: Khoảng cách tối thiểu 1.1m
• Điện áp từ 35kV – 110kV: Khoảng cách tối thiểu 1.4m
• Điện áp từ 220kV: Khoảng cách tối thiểu 2.5m

Không đứng dưới đường dây điện khi trời mưa giông để tránh nguy cơ phóng điện.

Khi làm việc với thiết bị điện áp cao, cần sử dụng sào cách điện, găng tay cách điện.

 

5. Sử dụng thiết bị điện chất lượng tốt

- Chọn dây dẫn, ổ cắm, aptomat, thiết bị điện đạt tiêu chuẩn chất lượng để tránh sự cố chập cháy.

- Ưu tiên sử dụng thiết bị của các thương hiệu uy tín, có chứng nhận an toàn (IEC, ISO, CE,…).

- Không sử dụng thiết bị điện bị nứt, vỡ hoặc dây dẫn bị hở cách điện.

 

6. Kiểm tra hệ thống đường điện định kỳ

- Hàng năm kiểm tra hệ thống điện bằng đồng hồ Megger để đo độ cách điện.

- Kiểm tra các điểm nối dây, tủ điện để tránh lỏng lẻo gây phát nhiệt.

- Kiểm tra rò rỉ điện bằng bút thử điện hoặc thiết bị chuyên dụng.

 

7. Bảo trì các thiết bị điện định kỳ

- Thực hiện bảo trì định kỳ theo lịch trình để đảm bảo thiết bị hoạt động ổn định.

- Vệ sinh, kiểm tra các đầu nối, siết lại bulong, vệ sinh quạt làm mát trong tủ điện.

- Thay thế các thiết bị đã cũ hoặc có dấu hiệu hư hỏng.

 

8. Trang bị bảo hộ đầy đủ

Khi làm việc với điện, cần trang bị đầy đủ bảo hộ cá nhân:

• Găng tay cách điện: Bảo vệ tay khi thao tác trên hệ thống điện.
• Ủng cách điện: Hạn chế nguy cơ giật điện khi làm việc trên nền ẩm ướt.
• Thảm cách điện: Sử dụng khi đứng thao tác trong tủ điện.
• Mũ bảo hộ cách điện: Dùng khi làm việc gần đường dây cao áp.

 

9. Kiểm tra vận hành theo đúng quy tắc an toàn điện

- Khi đóng điện, phải kiểm tra xem có người đang làm việc trên thiết bị hay không.

- Không đóng điện đột ngột khi chưa có sự kiểm tra kỹ lưỡng.

- Khi sửa chữa hoặc kiểm tra, phải treo biển báo “Cấm đóng điện – Có người đang làm việc”.

 

10. Để thiết bị điện xa các vật dễ gây cháy nổ

- Không đặt thiết bị điện gần xăng dầu, hóa chất dễ cháy.

- Tủ điện phải đặt ở nơi thông thoáng, tránh khu vực có hơi nước, bụi bẩn nhiều.

- Các thiết bị điện trong môi trường dễ cháy nổ phải có tiêu chuẩn chống cháy nổ (Ex-proof).

 

11. Nối đất cho các thiết bị điện có vỏ kim loại

- Các thiết bị như máy biến áp, tủ điện, động cơ điện cần được nối đất để bảo vệ an toàn.

- Điện trở tiếp đất không được vượt quá 4Ω để đảm bảo dòng điện rò có thể thoát xuống đất.

- Cáp tiếp đất cần dùng dây đồng có tiết diện đủ lớn, đảm bảo khả năng chịu tải khi có sự cố.

 

12. Không tự ý sửa chữa nếu không hiểu rõ về điện

- Chỉ những người có chuyên môn mới được phép sửa chữa hệ thống điện.

- Trước khi sửa chữa, phải ngắt điện hoàn toàn và kiểm tra bằng bút thử điện.

- Không đứng trên bề mặt kim loại khi thao tác với hệ thống điện.

 

Kết luận

An toàn điện trong công nghiệp là vấn đề sống còn, cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc và biện pháp bảo vệ. Việc lắp đặt, vận hành và bảo trì hệ thống điện đúng kỹ thuật sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ sự cố, đảm bảo an toàn cho con người và thiết bị. Hy vọng với những biện pháp trên, bạn có thể áp dụng hiệu quả trong thực tế để tránh các tai nạn điện đáng tiếc.