Thi công điện công nghiệp là một hạng mục quan trọng trong bất kỳ dự án nhà máy, khu công nghiệp hay công trình sản xuất nào. Chất lượng thi công không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến độ an toàn, tính ổn định của hệ thống điện mà còn quyết định tuổi thọ và hiệu quả vận hành của toàn bộ dây chuyền. 

Để đánh giá chất lượng thi công điện công nghiệp, người ta thường dựa trên nhiều tiêu chí tổng hợp, bao gồm cả kỹ thuật, an toàn, thẩm mỹ và tính kinh tế. Các tiêu chí này thường được quy định cụ thể trong các tiêu chuẩn quốc gia (TCVN), tiêu chuẩn quốc tế (IEC) và các quy chuẩn kỹ thuật chuyên ngành.

Dưới đây là những tiêu chí quan trọng nhất để đánh giá chất lượng thi công điện công nghiệp:

Tuân thủ thiết kế và tiêu chuẩn kỹ thuật

Đúng theo bản vẽ thiết kế: Toàn bộ hệ thống điện phải được thi công chính xác theo bản vẽ thiết kế đã được phê duyệt, từ vị trí lắp đặt thiết bị, đường đi của dây dẫn, cáp điện, đến sơ đồ đấu nối. Bất kỳ sự thay đổi nào cũng được ghi nhận và phê duyệt.

Tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật:

- TCVN 9206:2012: Đặt thiết bị điện trong nhà ở và công trình công cộng - Tiêu chuẩn thiết kế.

- TCVN 9207:2012: Đặt đường dẫn điện trong nhà ở và công trình công cộng - Tiêu chuẩn thiết kế.

- TCVN 9208:2012: Lắp đặt cáp và dây dẫn điện trong các công trình công nghiệp.

- TCVN 394:2007: Tiêu chuẩn thiết kế lắp đặt trang thiết bị điện trong các công trình xây dựng, phần an toàn điện.

- TCVN 7447 (IEC 60364): Hệ thống lắp đặt điện hạ áp.

- TCVN 6454: Các tiêu chuẩn về thi công lắp đặt hệ thống điện hạ áp (bao gồm cả TCVN 6454-1, 6454-2, 6454-3, 6454-3 về an toàn, dây dẫn, thiết bị hạ áp, và hệ thống tiếp địa).

- Các tiêu chuẩn IEC, NEC nếu áp dụng.

Sử dụng vật tư, thiết bị đúng chủng loại và chất lượng: Kiểm tra xuất xứ, chứng chỉ chất lượng (CO,CQ) của vật tư, thiết bị điện (dây dẫn, cáp điện aptomat, contactor, tủ điện, máy biến áp…). Đảm bảo thiết bị mới 100% không hư hỏng, đúng thông số kỹ thuật theo thiết kế.

Chất lượng thi công cơ khí và lắp đặt

Độ chắc chắn, vững vàng: Các giá đỡ, thang máng cáp, tủ điện, thiết bị phải được lắp đặt chắc chắn, không rung lắc, đảm bảo chịu được tải trọng và tác động từ môi trường.

Định tuyến cáp và ống luồn:

- Đường đi của cáp và ống luồn phải gọn gàng, thẳng hàng, vuông góc hoặc song song với các kết cấu công trình.

- Bán kính uốn cong của cáp và ống phải đúng quy định để tránh hư hỏng ruột dẫn và lớp cách điện.

- Hạn chế tối đa các điểm giao cắt không cần thiết.

Hệ thống đỡ, kẹp cáp: Đảm bảo đủ số lượng và khoảng cách các kẹp, giá đỡ để giữ cáp không bị võng hoặc trượt.

Bảo vệ cáp và thiết bị: Các vị trí cáp đi qua tường, sàn, mái phải được bảo vệ bằng ống xuyên, tránh bị cắt, mài mòn. Các thiết bị phải được lắp đặt đúng vị trí, được bảo vệ khỏi tác động cơ học và môi trường (nước, bụi, hóa chất).

Chất lượng đất nối và kết nối điện

Mối nối điện:

- Các mối nối dây dẫn, cáp điện phải được thực hiện chắc chắn, đảm bảo tiếp xúc tốt, điện trở tiếp xúc thấp.

- Sử dụng đúng loại đầu cốt, kìm bấm cốt chuyên dụng.

- Các mối nối phải được cách điện đúng kỹ thuật, không có phần dẫn điện bị hở.

Đấu nối thiết bị:

- Đảm bảo các đầu được siết chặt theo đúng momen xoắn quy định của nhà sản xuất.

- Dây dẫn được đấu nối đúng sơ đồ, không bị chéo hoặc nhầm lẫn pha.

- Đánh dấu và ghi nhãn rõ ràng cho từng dây dẫn, thiết bị để dễ dàng quản lý và bảo trì.

Hệ thống tiếp địa (nối đất) và nối không:

- Kiểm tra tính liên tục của mạch tiếp địa giữa các bộ phận kim loại và điểm tiếp địa chính.

- Kiểm tra độ bền liên kết đất để đảm bảo khả năng chịu dòng sự cố.

- Điện trở tiếp địa phải nằm trong giới hạn cho phép theo tiêu chuẩn (thường dưới 4 Ohm đối với tiếp địa bảo vệ).

- Các mối nối tiếp địa phải chắc chắn và chống ăn mòn.

Chất lượng tủ điện

Vỏ tủ: Đảm bảo vỏ tủ chắc chắn, vật liệu phù hợp với môi trường (thép sơn tĩnh điện, inox).

Bố trí thiết bị bên trong: Các thiết bị phải được bố trí hợp lý, khoa học, dễ dàng cho việc vận hành, bảo trì, sửa chữa. Khoảng cách giữa các thiết bị, dây dẫn phải đủ tiêu chuẩn.

Hệ thống dây dẫn và đấu nối trong tủ: Dây dẫn được đi thẳng, gọn gàng, có máng cáp hoặc thanh nẹp. Các đầu dây được bấm cốt, đánh số, ghi nhãn rõ ràng.

Hệ thống đèn báo, đồng hồ đo, nút bấm: Hoạt động chính xác, được lắp đặt ngay ngắn, dễ quan sát.

An toàn và phòng chống cháy nổ

Cách điện: Tất cả các phần mang điện phải được cách điện đúng quy định, không có nguy cơ chạm chập hoặc rò rỉ điện.

Bảo vệ quá tải, ngắn mạch: Các thiết bị bảo vệ (aptomat, cầu chì) phải được lựa chọn và lắp đặt đúng chủng loại, giá trị, đảm bảo ngắt mạch kịp thời khi xảy ra sự cố.

Bảo vệ chống sét: Nếu có, hệ thống chống sét phải được lắp đặt đúng kỹ thuật, có kiểm định.

Biển báo, cảnh báo: Đặt đầy đủ các biển báo nguy hiểm, hướng dẫn an toàn tại các vị trí cần thiết.

Vật liệu chống cháy: Sử dụng vật liệu chống cháy tại các vị trí xuyên tường, sàn (nếu có).

Quy trình thi công rõ ràng và giám sát chặt chẽ

Một nhà thầu chuyên nghiệp cần triển khai dự án theo quy trình:

- Khảo sát hiện trạng, thiết kế bản vẽ thi công

- Lập kế hoạch vật tư, tiến độ

- Lắp đặt theo đúng trình tự kỹ thuật (tủ, dây, phụ kiện...)

- Đấu nối & thử nghiệm

- Kiểm tra – nghiệm thu – bàn giao có biên bản đầy đủ

Kiểm tra, thử nghiệm và vận hành

Đo kiểm thông số điện:

- Điện trở cách điện: Đảm bảo các mạch điện có điện trở cách điện đạt yêu cầu.

- Điện trở tiếp địa: Đo kiểm tra giá trị điện trở tiếp địa của toàn bộ hệ thống.

- Dòng điện rò: Kiểm tra dòng điện rò để đảm bảo an toàn.

- Kiểm tra thông mạch các mạch điều khiển, bảo vệ.

Chạy thử nghiệm:

- Kiểm tra hoạt động của từng thiết bị đơn lẻ.

- Chạy thử toàn bộ hệ thống theo kịch bản vận hành, kiểm tra các chức năng điều khiển, bảo vệ, liên động.

- Đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, đúng thông số thiết kế.

Hồ sơ hoàn công: Cung cấp đầy đủ hồ sơ hoàn công bao gồm bản vẽ hoàn công, biên bản nghiệm thu các giai đoạn, chứng chỉ vật tư thiết bị, kết quả kiểm định, thử nghiệm, hướng dẫn vận hành và bảo trì.

Vệ sinh và mỹ quan công nghiệp

Vệ sinh công trình: Khu vực thi công và các thiết bị điện phải được vệ sinh sạch sẽ sau khi lắp đặt. Không còn rác thải, vật liệu thừa.

Thẩm mỹ: Hệ thống dây dẫn, tủ điện, thiết bị được lắp đặt gọn gàng, thẳng thắn, mang tính thẩm mỹ cao, phù hợp với không gian công nghiệp.

Kết luận

Việc đánh giá chất lượng thi công điện công nghiệp thường do một đội ngũ kỹ sư, chuyên gia có kinh nghiệm thực hiện, dựa trên các tiêu chuẩn đã được thống nhất trong hợp đồng và quy định pháp luật. Quá trình nghiệm thu thường được chia thành nhiều giai đoạn (nghiệm thu vật tư, nghiệm thu từng phần, nghiệm thu tổng thể) để đảm bảo chất lượng từ đầu đến cuối.

Đánh giá chất lượng thi công điện công nghiệp không chỉ dừng ở việc hoàn thiện lắp đặt mà còn cần xét đến tuân thủ tiêu chuẩn, chất lượng thiết bị, trình độ kỹ thuật, an toàn thi công và hồ sơ pháp lý đi kèm. Doanh nghiệp nên lựa chọn nhà thầu uy tín, có kinh nghiệm và quy trình thi công bài bản để đảm bảo hệ thống điện hoạt động ổn định, lâu dài và an toàn tuyệt đối.