Ngành điện công nghiệp là một trong những lĩnh vực có nguy cơ tai nạn lao động cao, đặc biệt trong môi trường sản xuất và lắp ráp, nơi thường xuyên tiếp xúc với điện áp cao. Để bảo vệ người lao động và thiết bị, tất cả các công ty, xí nghiệp và đơn vị thi công liên quan đến điện bắt buộc phải:

1. Áp dụng đúng quy định an toàn điện.

2. Thực hiện các biện pháp kỹ thuật.

3. Trang bị đầy đủ dụng cụ và thiết bị bảo hộ cá nhân.

4. Kiểm tra, bảo trì định kỳ theo quy trình chuẩn.

1. Quy định an toàn điện tại doanh nghiệp

- Chỉ định nhân sự chuyên môn: Người thực hiện các thao tác liên quan đến điện phải có chuyên môn phù hợp, bằng cấp hợp lệ và đã được cấp thẻ an toàn điện.

- Huấn luyện định kỳ: Nhân viên phải tham gia khóa huấn luyện an toàn điện công nghiệp ít nhất 1 lần/năm và vượt qua bài kiểm tra đánh giá trước khi được phép thao tác.

- Khám sức khỏe: Người lao động phải được khám sức khỏe trước khi tuyển dụng và định kỳ trong suốt thời gian làm việc để đảm bảo đủ điều kiện thể chất.

- Trang bị bảo hộ: Trang bị đầy đủ thiết bị bảo hộ lao động và sử dụng đúng dụng cụ phù hợp với tính chất công việc là yêu cầu bắt buộc.

2. Biện pháp kỹ thuật an toàn điện trong nhà xưởng

- Bọc cách điện nhwunxg điểm tiếp xúc dễ va chạm hoặc bị hở.

- Kiểm tra lớp cách điện hàng năm bằng đồng hồ đo điện trở cách điện (Megoahm) với tiêu chí ≥ 1 kV/1 MΩ.

- Nối dây tiếp địa cho vỏ máy móc và thiết bị để phòng chống rò rỉ điện.

- Đặt rào chắn, biển cảnh báo tại khu vực có nguy cơ cao như "Cấm đóng điện", "Nguy hiểm có điện",...

- Khoảng cách an toàn điện:

• 2-15kV: 0,7m
• 15-35kV: 1,1m
• 35-110kV: 1,4m
• 220kV: 2,5m
• 330kV: 3m
• 330-500kV: 4m

- Sử dụng hệ thống tự động ngắt khi phát hiện dòng rò.

- Các khu vực nguy hiểm nên sử dụng thiết bị điện áp thấp.

3. Biện pháp bảo vệ cá nhân

- Dụng cụ cách điện

• Sào cách điện, kìm cách điện, bút thử điện, găng tay, ủng, thảm cách điện.
• Kiểm định định kỳ, không sử dụng vượt quá điện áp quy định.

- Trang bị bảo hộ

• Mũ cách điện, kính bảo hộ, găng tay vải bạt, dây đai an toàn.
• Bảo quản dụng cụ nơi khô ráo, tránh tiếp xúc xăng dầu, tránh bị mài mòn.

- Quy trình thao tác

• Cắt nguồn, khóa điện và dán biển báo trước khi vào bảo trì.
• Luôn mang đầy đủ đồ bảo hộ, không mang trang sức kim loại.

4. Thiết bị, dụng cụ bảo vệ ngành điện

- Dụng cụ cách điện:

• Thảm cách điện: Cách ly người lao động khỏi mặt đất khi thao tác điện.
• Găng tay cách điện: Ngăn ngừa nguy cơ điện giật trực tiếp từ thiết bị.
• Giày và ủng cách điện: Bảo vệ chân khỏi tiếp xúc dòng rò hoặc sàn dẫn điện.
• Sào cách điện: Hỗ trợ đóng ngắt cầu dao từ khoảng cách an toàn.
• Mũ cách điện: Bảo vệ vùng đầu khi làm việc gần dây dẫn hoặc khu vực có điện áp cao.

- Trang bị bảo hộ cá nhân:

• Mũ cách điện: bảo vệ đầu khỏi va đập và tia lửa điện.
• Kính bảo hộ/kiếng che mặt: ngăn bụi, mảnh vỡ và tia lửa tiếp xúc mắt.
• Quần áo bảo hộ chống tĩnh điện/cháy: vải chịu nhiệt, giảm nguy cơ bắt lửa.
• Dây đai an toàn, dây treo người: khi làm việc trên cao hoặc trong tủ điện lớn.

- Công cụ kiểm tra, đo lường an toàn:

• Bút thử điện: phát hiện nhanh có điện hoặc không.
• Ampe kìm: đo dòng điện chạy qua dây dẫn mà không cần cách ly mạch.
• Đồng hồ Megomet (Megger): đo điện trở cách điện của cáp, thiết bị.
• Máy đo điện trở nối đất (Earth Tester): kiểm tra giá trị điện trở tiếp địa.
• Máy phân tích điện năng: đo sóng hài, hệ số công suất, sụt áp, mất cân bằng pha.

- Thiết bị tiếp địa:

• Kẹp tiếp địa di động: kẹp vào đường dây hoặc vỏ thiết bị để nối xuống đất tạm thời.
• Dây dẫn tiếp địa: cáp đồng có vỏ cách điện chịu tải dòng rò.

- Thiết bị cảnh báo và rào chắn:

• Biển báo điện nguy hiểm: “Cấm đóng điện”, “Đang thao tác điện”…
• Rào chắn cách điện: barie nhựa PVC hoặc dây cảnh báo, phân vùng khu vực nguy hiểm.

Lưu ý: Tất cả dụng cụ phải đạt tiêu chuẩn chất lượng, có chứng nhận, được kiểm định định kỳ theo TCVN.

5. Quy trình kiểm tra và bảo trì an toàn điện

- Kiểm tra sơ bộ.

- Kiểm tra chi tiết.

- Báo cáo và khắc phục.

Kết luận:

Áp dụng đúng kỹ thuật an toàn điện và tuân thủ quy định không chỉ bảo vệ tính mạng người lao động mà còn duy trì hiệu suất và tuổi thọ thiết bị. Hãy xây dựng quy trình kiểm tra, bảo trì định kỳ và đào tạo liên tục để tạo môi trường làm việc an toàn, hiệu quả và bền vững.